Uczenie się nieformalne - to proces nabywania wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych poprzez różnorodne aktywności realizowane poza zorganizowanymi formami edukacji formalnej i pozaformalnej. Uczenie się nieformalne odbywa się bez udziału nauczyciela lub instruktora, i ma miejsce w codziennych sytuacjach, takich jak praca zawodowa, życie rodzinne, hobby, czy samodzielne poszukiwanie informacji w różnych źródłach. Jest to najczęściej intencjonalny proces, jednak nie jest związany z instytucjonalizowaną strukturą edukacyjną. W edukacji nieformalnej brak jest tradycyjnych, sztywnych struktur, typowych dla formalnego systemu edukacji. Zamiast tego jest to proces bardziej elastyczny, dostosowany do potrzeb uczestników, często opartego na ich zainteresowaniach i pasjach.
Cechy:
o dobrowolność: uczestnictwo w edukacji nieformalnej jest zazwyczaj dobrowolne i motywowane wewnętrznie. uczestnicy sami decydują, co i jak chcą się uczyć;
o elastyczność: edukacja nieformalna nie jest związana z ustaloną strukturą, harmonogramem czy programem nauczania. uczniowie mają dużą swobodę w wyborze tematów, formy oraz tempa nauki;
o kontekst społeczny: proces uczenia się często zachodzi w kontekście społecznym, co sprzyja zdobywaniu kompetencji interpersonalnych oraz umiejętności pracy w grupie;
o brak formalnego certyfikowania: zazwyczaj edukacja nieformalna nie prowadzi do uzyskania formalnych certyfikatów czy dyplomów. niemniej jednak, coraz częściej pojawiają się inicjatywy mające na celu uznawanie i dokumentowanie nabytych kompetencji (np. poprzez portfolio, rekomendacje czy systemy walidacji uczenia się).

Obszary:
o uczenie się w pracy obejmuje zdobywanie umiejętności poprzez codzienne zadania zawodowe, uczenie się od współpracowników, przełożonych, czy poprzez czasowe wykonywanie zadań na innych stanowiskach;
o uczenie się w domu zdobywanie wiedzy i umiejętności poprzez wykonywanie codziennych obowiązków domowych, naprawy, gotowanie itp.
o uczenie się poprzez hobby i zainteresowania to realizacja zainteresowań pozazawodowych, takich jak fotografia, sport, czy rękodzieło, które naturalnie prowadzą do zdobywania nowych kompetencji;
o samokształcenie to samodzielne poszukiwanie wiedzy w książkach, czasopismach, Internecie, programach komputerowych, czy poprzez korzystanie z programów radiowych i telewizyjnych;
o uczenie się od innych polega na zdobywaniu wiedzy od członków rodziny, przyjaciół, znajomych, lub członków różnych grup i stowarzyszeń, na przykład podczas wspólnych dyskusji, pracy nad projektami, czy uczestnictwa w klubach zainteresowań.
Kontekst:
o lifelong learning – edukacja nieformalna jest kluczowym elementem koncepcji uczenia się przez całe życie, wspierając rozwój kompetencji niezbędnych do aktywnego uczestnictwa w społeczeństwie, zarówno na poziomie zawodowym, jak i osobistym;
o aktywizacja społeczna – edukacja nieformalna odgrywa ważną rolę w aktywizacji społecznej, szczególnie w kontekście pracy z młodzieżą, gdzie promuje wartości takie jak aktywne obywatelstwo, prawa człowieka, tolerancja i dialog międzykulturowy;
o zwiększanie dostępności i inkluzji – w ramach różnych inicjatyw europejskich podkreśla się konieczność zwiększenia dostępności edukacji nieformalnej dla grup społecznie wykluczonych, co ma na celu redukcję nierówności społecznych oraz wspieranie integracji społecznej;
o walidacja i uznawalność – coraz większy nacisk kładzie się na rozwijanie systemów uznawania i walidacji efektów uczenia się osiągniętych w ramach edukacji nieformalnej, co ma na celu zwiększenie ich widoczności i wartości na rynku pracy (Pathways_towards_valida…).